โรคเบาหวานประเภท 2 เป็นโรคเบาหวานที่พบบ่อยที่สุด คิดเป็นประมาณ 90–95% ของผู้ป่วยโรคเบาหวานทั้งหมด โรคเบาหวานส่วนใหญ่เกิดจากปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ เช่น อาหาร การออกกำลังกาย และน้ำหนักตัว แต่ปัจจัยทางพันธุกรรมก็มีบทบาทสำคัญเช่นกัน ปัจจัยเหล่านี้ทำให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน(อินซูลินทำงานแย่ลง) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ส่งผลให้ร่างกายไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ซึ่ง 9 สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเบาหวานมีดังนี้
สาเหตุหลักที่ทำให้เป็นเบาหวาน
1. น้ำหนักเกิน
น้ำหนักเกินหรือภาวะอ้วน ทำให้ดื้ออินซูลิน พบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีไขมันหน้าท้องส่วนเกินหรืออ้วนลงพุง จะมีความเชื่อมโยงกับภาวะดื้อต่ออินซูลิน เบาหวานประเภท 2 และโรคหัวใจและหลอดเลือด เช็คเบื้องต้นว่าน้ำหนักเกินได้จากการคำนวณดัชนีมวลกาย (BMI)
วิธีวัดอีกอย่างหนึ่งคือรอบเอว รอบเอวที่เกิน 35 นิ้ว (สำหรับผู้หญิง) และ 40 นิ้ว (สำหรับผู้ชาย) ถือเป็นปัจจัยเสี่ยงโรคเบาหวาน ถึงแม้ว่าจะมีดัชนีมวลกาย (BMI) อยู่ในช่วงปกติก็ตาม
สาเหตุหลักของโรคเบาหวานประเภท 2 คือการมีน้ำหนักเกิน โดยเฉพาะบริเวณหน้าท้อง เนื่องจากอาหารและไม่ได้ออกกำลังกายเพียงพอ
อาหาร
อาหารแปรรูป มีน้ำตาลสูง ไขมันคุณภาพต่ำ และมีปริมาณไฟเบอร์(เส้นใย)ต่ำ ถือเป็นสาเหตุหลักของโรคเบาหวาน
- ปริมาณน้ำตาลสูง: ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ในระยะยาว อาจทำให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเกิดโรคเบาหวานประเภท 2
- ไขมันที่ไม่ดีต่อสุขภาพ: อาหารแปรรูปจำนวนมากมีไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัวสูง ซึ่งอาจนำไปสู่การอักเสบและเพิ่มความเสี่ยงต่อการดื้อต่ออินซูลินและโรคหลอดเลือดหัวใจ
- ปริมาณไฟเบอร์ต่ำ: อาหารที่มีไฟเบอร์ต่ำจะไม่ทำให้รู้สึกอิ่ม ทำให้กินมากเกินไปและน้ำหนักขึ้น
- อาหารแปรรูป: อาจส่งผลกระทบอย่างมากต่อโรคเบาหวานประเภท 2 เนื่องจากมีปริมาณน้ำตาลสูง ไขมันไม่ดีต่อสุขภาพ คุณค่าทางโภชนาการต่ำ และดัชนีน้ำตาลสูง ปัจจัยเหล่านี้ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงอย่างรวดเร็ว ทำให้ดื้อต่ออินซูลินมากขึ้น น้ำหนักขึ้น
การขาดการออกกำลังกายและการใช้ชีวิตแบบอยู่กับที่
- การไม่ค่อยขยับร่างกายมักนำไปสู่การมีน้ำหนักเกิน การไม่ออกกำลังกายเพียงพออาจส่งผลต่อภาวะดื้อต่ออินซูลินและภาวะเบาหวานก่อนวัยได้ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจะส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสมดุลมากขึ้น
สาเหตุจากพฤติกรรมอื่นๆ ที่ทำให้เป็นเบาหวาน
2. ความดันโลหิตสูงและไขมันในเลือดสูง
ระดับคอเลสเตอรอลและความดันโลหิตสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหลายชนิด หนึ่งในนั้นคือโรคเบาหวานประเภท 2 ทั้งสองอย่างยังเป็นอาการสำคัญของภาวะเสี่ยงต่อโรคเบาหวานอีกด้วย
3. ความเครียด
ความเครียดเรื้อรัง อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ งานวิจัยระบุว่าความเครียดเรื้อรังมีความเชื่อมโยงอย่างมีนัยสำคัญกับภาวะดื้อต่ออินซูลิน
4. การสูบบุหรี่
ยิ่งสูบบุหรี่มาก ความเสี่ยงโรคเบาหวานก็จะยิ่งเพิ่มมากขึ้น และเมื่อเป็นโรคเบาหวานการสูบบุหรี่อาจทำให้การควบคุมอาการและปริมาณอินซูลินยากมากขึ้น
5. การดื่มแอลกอฮอล์
การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไปอาจเกี่ยวข้องกับโรคเบาหวาน แม้ว่าจะยังไม่ชัดเจน แต่การดื่มหนักอาจทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
6. การนอนหลับ
ปัญหาการนอนหลับมักเกิดขึ้นกับโรคเบาหวาน หากนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ ทำให้อินซูลินทำงานแย่ลงได้
7. ยาบางชนิด
ยาบางชนิดเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานประเภท 2 ได้แก่ ยากลุ่มสเตียรอยด์ ยาลดไขมันกลุ่มสแตติน ยาขับปัสสาวะและยาลดความดันบางกลุ่ม เป็นต้น
สาเหตุจากกรรมพันธุ์ ที่ทำให้เป็นเบาหวาน
นอกจากนี้ปัจจัยด้านกรรมพันธุ์ก็มีผลต่อการเกิดเบาหวาน แม้ว่าปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ เช่น การรับประทานอาหารและการออกกำลังกายจะมีบทบาทสำคัญ แต่ความเสี่ยงทางพันธุกรรมก็อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นเบาหวานได้เช่นกัน และปัจจัยทางด้านนี้ไม่สามารถแก้ไขได้ ติดตัวมาตั้งแต่กำเนิด
8. ประวัติครอบครัว
การมีสมาชิกในครอบครัวใกล้ชิดเป็นโรคเบาหวานประเภท 2 อาจทำให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้เพิ่มขึ้น เนื่องจากปัจจัยด้านนี้ไม่สามารถแก้ไขอะไรได้ แต่สามารถเตรียมพร้อมจากการดูแลร่างกายให้ดีขึ้นและตรวจสุขภาพประจำปี
9. อายุ
ยิ่งเรามีอายุมากขึ้น ความเสี่ยงที่จะเกิดโรคเบาหวานประเภท 2 ก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากตับอ่อนจะเริ่มผลิตอินซูลินได้น้อยลงเมื่อเราอายุมากขึ้น
Reference
- Symptoms & Causes of Diabetes - NIDDK. Available at: https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/symptoms-causes (Accessed: 11 November 2024)
- Diabetes Risk Factors. Available at: https://www.diabetes.co.uk/Diabetes-Risk-factors.html (Accessed: 11 November 2024)
- Causes of Type 2 Diabetes - Risks, Genetics, Medications & Stress. Available at: https://www.diabetes.co.uk/causes-of-type2-diabetes.html (Accessed: 11 November 2024)
- What Causes Type 2 Diabetes? Risk Factors, Lifestyle, and More. Available at: https://www.webmd.com/diabetes/diabetes-causes (Accessed: 11 November 2024)
- Insulin Resistance & Prediabetes - NIDDK. Available at: https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/what-is-diabetes/prediabetes-insulin-resistance (Accessed: 11 November 2024)