เวลารักษาโรคเบาหวาน มักเริ่มจากยากินก่อน เพราะสะดวกกว่า แต่หลายคนสงสัยว่า ทำไมบางทีหมอถึงบอกว่าต้อง “เพิ่มยา” หรือ “เปลี่ยนเป็นอินซูลินฉีด” ทั้งที่ก็กินยาอยู่แล้ว

เหตุผลคือ “กลไกการทำงานของยากินกับอินซูลินนั้นต่างกัน


ทำความรู้จักอินซูลินกันก่อน

ปกติแล้วร่างกายเราจะมีตัวที่ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ซึ่งเราจะเรียกว่า “อินซูลิน (insulin)” ผู้ป่วยเบาหวานก็มักจะมีปัญหาจากการที่อินซูลินทำงานแย่ลง ซึ่งอาจเกิดจากน้ำตาลที่สูงมานานทำให้อินซูลินทำงานหนักเกินไป จนไม่อยากตอบสนอง ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงและเจอว่าเป็นเบาหวาน


ยากินลดเบาหวาน

โดยส่วนใหญ่ยากินสำหรับเบาหวาน จะอาศัย “อวัยวะต่างๆ” ที่เกี่ยวข้องกับการกำจัดน้ำตาล เช่น

  1. กระตุ้นให้ตับอ่อนหลั่งอินซูลินมากขึ้น
  2. ทำให้อวัยวะต่างๆ ตอบสนองต่ออินซูลินดึขึ้น

ยาทำให้ร่ายกายเราสามารถเอาน้ำตาลที่เกินมาไปใช้ได้ดีขึ้น เลยช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้

แต่ก็มีข้อจำกัด เช่น

  • ตับอ่อนเสียหาย ยากินก็ไม่สามารถกระตุ้นให้หลั่งอินซูลินได้
  • เป็นเบาหวานมานาน อวัยวะต่างๆ ตอบสนองต่ออินซูลินแย่ลงมากจนยากินใช้ไม่ค่อยได้ผล
👉 สรุป: ยากิน = ต้องอาศัยร่างกายช่วย → ประสิทธิภาพขึ้นอยู่กับสภาพอวัยวะของเราเอง

ยาฉีดอินซูลิน(insulin) ลดเบาหวาน

ยาฉีดลดเบาหวานก็คือจะฉีดตัว “อินซูลิน” เข้าไปที่ตัวเราโดยตรงเลย ไม่ต้องรอให้อวัยวะของเราสร้างขึ้นมา พอเข้าไปแล้วก็ลดน้ำตาลในเลือดได้เลย จะเห็นว่ามันไม่ต้องไปกระตุ้นอวัยวะใดๆ เลย เพราะตัวมันเองสามารถลดน้ำตาลในเลือดได้

👉 สรุป: ยาฉีดลดเบาหวาน(insulin) = ลดน้ำตาลในเลือด โดยไม่ง้ออวัยวะต่างๆ

อันไหนดีกว่ากัน?

จริงๆ ต้องบอกว่าการเลือกใช้แต่ละแบบขึ้นอยู่กับแต่ละคน โดยปกติแพทย์จะประเมินว่าผู้ป่วยควรใช้แบบไหน ซึ่งข้อดีข้อเสียของแต่ละแบบก็จะมีดังนี้

ยากินเบาหวาน

🟢 ข้อดี

  1. กินง่าย ไม่เจ็บตัว
  2. คนไข้ส่วนใหญ่ไม่กังวลในการใช้ยา

🔴 ข้อเสีย

  1. ถ้าเป็นเบาหวานรุนแรง ยากินอาจลดน้ำตาลไม่ไหว
  2. ผู้ป่วยบางกลุ่มอาจใช้ยากินบางตัวไม่ได้ เช่น ตั้งครรภ์ เป็นโรคไตหรือตับรุนแรง ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ร่างกายไม่สามารถสร้างอินซูลินด้วยตัวเองได้

ยาฉีดเบาหวาน (insulin)

🟢 ข้อดี

  1. ลดน้ำตาลได้เยอะกว่ายากิน
  2. ผู้ป่วยบางกลุ่มที่มีข้อห้ามใช้ยาเม็ด สามารถใช้ยาฉีดได้

🔴 ข้อเสีย

  1. ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักกลัวการฉีดยา ไม่อยากใช้ รู้สึกไม่ดีที่จะใช้ยาฉีด

ปัจจุบันเข็มสำหรับฉีดยาอินซูลินมีขนาดเล็กมาก จริงๆ แล้วไม่น่ากลัวอย่างที่คิด🙂

  1. พบอาการน้ำตาลตกได้ง่ายกว่า เช่น อาการใจหวิว มือสั่น หิวข้าว เพราะยาจะลดน้ำตาลในเลือดได้เยอะกว่ายากิน

  2. จากข้อ 2. ทำให้ยาฉีดเบาหวานควรใช้ภายใต้การดูแลจากแพทย์/เภสัชกร อย่างใกล้ชิดมากกว่าเพราะหากน้ำตาลตกต้องมีการปรับปริมาณการใช้ยา


สรุป

  • ยากินลดเบาหวาน = ช่วยให้ร่างกายทำงานดีขึ้น → แต่ต้องอาศัยอวัยวะที่ยังทำงานได้
  • ยาฉีดอินซูลิน = เติมอินซูลินให้ร่างกายโดยตรง → ลดน้ำตาลได้มากกว่า ไม่ต้องพึ่งอวัยวะ

บทความนี้ได้รับการตรวจสอบโดยเภสัชกร

หมายเหตุ: ข้อมูลนี้อ้างอิงจากคำแนะนำทั่วไปของยา ไม่สามารถทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ส่วนบุคคลได้ และควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้ยาทุกครั้ง